Już 17 grudnia 2021 r. dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa Unii powinna zostać zaimplementowana do porządków krajowych państw członkowskich. Oznacza to nowe obowiązki dla przedsiębiorców z wielu sektorów, z naciskiem na branżę finansową.
Zmiany w wielu przedsiębiorstwach
Powyższa dyrektywa w szczególności ustanawia zasady i procedury dotyczące ochrony sygnalistów, czyli osoby zgłaszające naruszenia prawa UE. Wiąże się to z dodatkowymi obowiązkami dla pracodawców w zakresie zapewnienia skutecznych i poufnych kanałów dokonywania zgłoszeń. W projekcie znaleziono również miejsce na ustanowienie odpowiednich procedur z zakresu rozstrzygania otrzymanych zgłoszeń.
Podmioty, które zatrudniają więcej niż 250 pracowników, są zobowiązane do wdrożenia odpowiednich mechanizmów i procedur ustanowionych powyższą dyrektywą już od 17 grudnia 2021 r. Z kolei dla firm posiadających od 50 do 249 pracowników wdrożenie dyrektywy będzie musiało zostać dokonane do 17 grudnia 2023 r.
Branża finansowa pod lupą
Sytuacja jest szczególna dla sektora finansowego. Już teraz podlega on bardzo dużej ilości regulacji. W dodatku należy do niezwykle wrażliwych na jakiekolwiek naruszenia prawa sektorów. W tym miejscu należy podkreślić dodatkowe zobowiązania podmiotów z branży finansowej. Te już obecnie na gruncie przepisów o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu (AML) oraz szeregu przepisów sektorowych mają obowiązek posiadania pewnych procedur anonimowego zgłaszania naruszeń.
Omawiana dyrektywa ustanowi jednak wiele dodatkowych wymogów i obowiązków, uzupełniając jednocześnie istniejące ramy prawne ochrony sygnalistów. Należy również zaznaczyć, że w przypadku większości podmiotów z sektora finansowego ilość zatrudnionych pracowników nie ma wielkiego znaczenia. Obowiązek ustanowienia odpowiednich procedur i wewnętrznych kanałów komunikacji zaistnieje niezależnie od tego, ilu pracowników mieści w sobie dany podmiot. Tym samym wymogi ustanowione dyrektywą obejmą swym zakresem także przedsiębiorstwa zatrudniające mniej niż 50 pracowników.
Czy sektor finansowy poniesie szczególne koszty związane z tą ustawą?
Z całą pewnością sektor finansowy poniesie dodatkowe koszty wdrożenia szerszej ochrony sygnalistów. Konieczne będzie bowiem dostosowanie wewnętrznych procedur, ustanowienie odpowiednich kanałów komunikacji i co najważniejsze zapewnienie faktycznej ochrony sygnalistów. Wprowadzenie powyższej dyrektywy będzie zatem stanowiło kolejne wyzwanie dla działów prawnych i compliance. Działy te w branży finansowej pełnią szczególną rolę. Wykonują na bieżąco ogrom pracy, wziąwszy pod uwagę rosnącą liczbę wymogów i obowiązków podmiotów z sektora finansowego. Istnieje zatem ryzyko, że skokowy wzrost zgłoszeń od sygnalistów może stanowić duże wyzwanie organizacyjne i kadrowe zwłaszcza dla tej branży.
Koniecznie będzie również nie tylko wdrożenie odpowiednich rozwiązań przed wejściem w życie planowanej dyrektywy. Także zapewnienie dalszej zgodności z jej postanowieniami będzie tu niezwykle istotne. Poza formalnym przygotowanie do wdrożenia przedmiotowej dyrektywy, konieczne stanie się również i dostosowanie wewnętrznej kultury organizacyjnej. Warto przy tym pamiętać o szczególnym traktowaniu sektora finansowego. Zatem każde ujawnione naruszenie przepisów prawa lub wytycznych regulatorów rynku niesie za sobą znaczące konsekwencje.
Dużym wyznawaniem dla rynku jest również opieszałość w implementacji powyższych przepisów do porządku krajowego. Dopiero 4 października 2021 r. polski rząd opublikował założenia ustawy o ochronie osób zgłaszających naruszenia prawa. Zgodnie z założeniami, projekt ten powinien być przyjęty w IV kwartale 2021 r. Istnieje zatem spora szansa, że ustawa nie zostanie przyjęta przed 17 grudnia 2021 r. Tym samym możemy się spodziewać opóźnionej implementacja powyższej dyrektywy. Cóż więc zrobić w przypadku, gdy odpowiednie przepisy krajowe nie wejdą w życie przed upływem terminu na implementację unijnych przepisów z zakresu ochrony sygnalistów? Zapewne koniecznym okaże się bezpośrednie stosowanie postanowień samej dyrektywy.
Chcesz być na bieżąco? Zapisz się do naszego newslettera!