17 maja 2022 r. prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumenta opublikował informację, o nałożeniu na litewską spółkę Vinted UAB, operatora popularnej platformy służącej do zakupu i sprzedaży używanych ubrań, kary administracyjnej w kwocie ponad 5,3 mln. złotych.
Jakie naruszenia są zarzucane Vinted?
Przyczyną nałożenia kary miało być zaniedbanie przez spółkę obowiązków informacyjnych związanych z przekazywaniem danych o warunkach przekazania środków ze sprzedaży odzieży z rachunku operatora serwisu na rachunek bankowy osoby, która sprzedała produkt za pośrednictwem platformy. Dodatkowo, zdaniem prezesa UOKiK, spółka nie informowała kupujących o możliwości dokonania zakupu ubrań bez ponoszenia kosztów związanych z udziałem w uruchomionym w ramach platformy programie ochrony kupujących. W ocenie Prezesa UOKiK, tego rodzaju działania są nieuczciwymi praktykami rynkowymi w rozumieniu ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym. Prezes UOKiK uznał, że spółka naruszyła zbiorowe interesy konsumentów i nakazał przedsiębiorcy usunięcie naruszeń.
Aktywacja e-portfela
W ramach platformy Vinted.pl użytkownicy mogą zamieszczać ogłoszenia dotyczące sprzedaży używanych ubrań oraz dokonywać zakupu wystawionej tam odzieży. Operator platformy Vinted oferuje możliwość korzystania ze zintegrowanego systemu płatności dostarczanego przez zewnętrznego dostawcę – spółkę Ayden. Aby skorzystać z tego sposobu przekazywania środków między kupującym, operatorem platformy a sprzedawcą, konieczne jest aktywowanie e-portfela, z którego środki mogą być przelane na rachunek bankowy sprzedającego. Bez jego aktywacji sprzedawca nie mógł w pełni dysponować środkami ze sprzedaży.
Aktywacja e-portfela wymagała od sprzedawcy przekazania dostawcy usług płatniczych swoich danych personalnych: imienia, nazwiska, daty urodzenia oraz adresu. Na dalszych etapach korzystania z portfela, od sprzedających żądano podania kolejnych danych osobowych, w tym m.in. skanu dowodu osobistego lub paszportu.
Dostawca usług płatniczych najpewniej prosił użytkowników o podanie wskazanych danych w celu wykonania własnych ustawowych obowiązków – dostawcy usług płatniczych są instytucjami obowiązanymi w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt. 3 ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu. W związku z tym muszą weryfikować tożsamość osób korzystających z ich usług. Problem polegał na tym, że zarówno na etapie zakładania konta, jak i podczas zamieszczania ogłoszenia w serwisie Vinted, prezes UOKiK nie informował użytkowników, że założenie e-portfela i poddanie się weryfikacji tożsamości przez Ayden będzie konieczne.
Program Ochrony Kupujących
Dodatkowo Vinted oferuje kupującym możliwość udziału w Programie Ochrony Kupujących, który ułatwia dochodzenie roszczeń w przypadku, gdy zakupiony przez platformę produkt okazał się wadliwy lub w ogóle nie został wydany kupującemu. Uczestnictwo w programie wiąże się z koniecznością uiszczenia dodatkowej opłaty. Vinted domyślnie kwalifikował kupujących do tego programu, ale nie przekazywał w jasny i przejrzysty sposób, jak z udziału w tym programie zrezygnować.
Przemilczenie informacji a nieuczciwa praktyka rynkowa
W rozumieniu art. 5 ust. 1 ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym, nieuczciwą praktyką rynkową jest każde działanie wprowadzające w błąd, jeżeli działanie to w jakikolwiek sposób powoduje lub może powodować podjęcie przez przeciętnego konsumenta decyzji dotyczącej umowy, której inaczej by nie podjął. Działanie może zostać uznane za wprowadzające w błąd, jeśli przekazanie nieprawidłowej informacji lub przemilczenie istotnego faktu wpływa na decyzję konsumenta o zawarciu lub niezawarciu umowy z przedsiębiorcą.
W ocenie Prezesa UOKiK, zarówno przemilczenie dotyczące konieczności aktywowania e-portfela w ramach narzędzia udostępnianego przez spółkę Ayden, jak i brak informacji o możliwości rezygnacji z udziału w programie ochrony kupujących były praktyką wprowadzającą w błąd. Jest to zrozumiałe. Świadomość dotycząca zagrożeń ze strony oszustów wyłudzających od użytkowników dane w celu uzyskania dostępu do ich rachunków bankowych lub zaciągnięcia na ich rachunek zobowiązań bankowych jest coraz wyższa. Można się spodziewać, że nagła prośba o przedstawienie skanu dowodu osobistego mogła wzbudzić pewną podejrzliwość u niektórych sprzedających, którzy niechętnie przekazywali swoje dane nieznanej sobie spółce. Operator platformy Vinted nie uprzedził użytkowników o konieczności przekazania dodatkowych danych spółce Ayden.
Brak informacji o sposobie zrezygnowania z udziału w programie ochrony kupujących mógł sprawić, że znaczna liczba kupujących, którzy w innych okolicznościach nie byliby zainteresowani dodatkową ochroną, poniosła niepotrzebny wydatek. Z tych przyczyn, Prezes UOKiK uznał, że przemilczenie wskazanych wyżej informacji przez Vinted było praktyką wprowadzającą konsumentów w błąd. Spółka nie zgadza się z nałożeniem kary i zapowiada zaskarżenie decyzji.
Niedawno Vinted zapowiedziało, że przeniesie swoją działalność na inną platformę wraz z kontami dotychczas zarejestrowanych użytkowników. Możliwe, że będzie to również okazją do wprowadzenia pewnych zmian w zakresie informowania konsumentów o warunkach sprzedaży w ramach platformy.
Cenne wskazówki dla podmiotów z branży e-commerce
Ze stanowiska Prezesa UOKiK wynika, że podmioty działające w branży e-commerce, które chcą ułatwić konsumentom dokonywanie płatności, oferując zewnętrzną usługę zintegrowanej płatności powinny przekazać konsumentom informacje o wszystkich czynnościach niezbędnych do skorzystania z tej usługi. Powinny mieć też świadomość, że dostawcy usług płatniczych mają jasno sprecyzowane obowiązki w zakresie weryfikacji tożsamości klienta i będą dążyć do uzyskania określonych danych od użytkownika. Ważne jest zatem zwrócenie uwagi klientom, że taka prośba może zostać do nich wystosowana, aby nie narazić się na zarzut stosowania wprowadzających w błąd praktyk.
Zapisz się do naszego newslettera by pozostać na bieżąco!