Proces dematerializacji akcji zapoczątkowany w 2019 roku wkrótce dobiegnie końca. Z dniem 1 marca 2021 roku wszystkie dokumenty akcji spółek akcyjnych i komandytowo-akcyjnych w tradycyjnej formie utracą swoją moc. Po upływie tego terminu zastąpi je zapis w systemie teleinformatycznym (rejestr akcjonariuszy). Dowiedz się na czym polega dematerializacja akcji.
Konsekwencje niewykonania czynności
Niedopełnienie obowiązków związanych z dematerializacją wiąże się z kilkoma konsekwencjami. Zdecydowanie najważniejszą jest utrata przez akcjonariuszy możliwości wykonywania praw ze swoich akcji. W praktyce oznacza to m.in. niemożność uzyskania dywidendy, wykonywania prawa głosu na walnych zgromadzeniach czy brak możliwości zbycia lub obciążenia akcji. Z dniem 1 marca 2021 niezdematerializowane akcje zachowają jedynie moc dowodową na okres kolejnych 5 lat. W związku z tym można je wtedy wykorzystać jedynie w celu podjęcia działań w kierunku ich wpisu do rejestru akcjonariuszy.
W określonych przypadkach za niedopełnienie obowiązków związanych z dematerializacją może grozić nawet odpowiedzialność karna. Za brak prowadzenia rejestru akcjonariuszy lub niezarejestrowania akcji w KDPW członkom zarządu spółki grozi grzywna do 20.000 zł. Z kolei za dopuszczenie do wydania dokumentów na akcje i inne tytuły uczestnictwa w dochodach i w podziale majątku grozi im grzywna, ograniczenie wolności lub pozbawienie wolności do 6 miesięcy.
Dotychczasowe obowiązki spółek
Zgodnie z ustawą zmieniającą KSH, przed 30 września 2020 roku spółka miała dopełnić szeregu obowiązków wobec swoich akcjonariuszy. Najważniejsze z nich to: wybór podmiotu prowadzącego rejestr akcjonariuszy (dom maklerski lub bank powierniczy) oraz pięciokrotne wezwanie akcjonariuszy do złożenia akcji w spółce.
Po dokonaniu wyżej wymienionych czynności następuje właściwa dematerializacja akcji dokonywana przez podmiot do tego uprawniony. Na tym etapie akcjonariusze powinni złożyć akcje w spółce. Spółka ma obowiązek dopełnienia wszelkich formalności z podmiotem, z którym zawarto umowę o prowadzenie rejestru akcjonariuszy.
Dematerializacja – korzyści
Jeśli spółka wykonała wszystkie obowiązki dotyczące dematerializacji akcji, utworzony zostanie rejestr akcjonariuszy w formie elektronicznej prowadzony przez dom maklerski, posiadający licencję na prowadzenie rachunków papierów wartościowych lub bank powierniczy. Rejestr będzie jawny dla spółki oraz jej każdego akcjonariusza, ale nie dla osób trzecich. Będzie zawierał również informację o akcjonariuszach. Znajdą się tam takie informacje jako nazwisko i imię albo firma akcjonariusza oraz adres jego zamieszkania lub siedziby, albo inny adres do doręczeń.
Zauważalnym skutkiem dematerializacji jest także utrata znaczenia akcji na okaziciela. Przez ogólny dostęp do rejestru akcjonariuszy informacja o ich posiadaczach staje się jawna dla akcjonariuszy spółki.
Rejestr akcjonariuszy po 1 marca będzie miał spory wpływ na praktyczne funkcjonowanie spółek akcyjnych oraz komandytowo-akcyjnych. Wpłynie także w przyszłości na proste spółki akcyjne. Zbycie akcji stanie się skuteczne z chwilą wpisu do rejestru akcjonariuszy, a nie jak dotychczas od momentu zawarcia umowy. Ponadto dywidendy dla akcjonariuszy będą wypłacane za pośrednictwem podmiotu prowadzącego rejestr, a prawidłowość wszelkich działań na akcjach będzie weryfikowana przez ten podmiot.
